با توجه به اینکه برخی بیان می کنند نذری دادن در ماه محرم از نظر عقلی کار پسندیده ای نیست و بهتر است در عوض آن به فقرا کمک شود، با سئوالی شبهه انگیز مبنی بر اینکه (نذری بدهیم یا بهتراست به فقرا کمک کنیم )سعی می کنند اذهان عمومی رابااین سئوال درگیرکرده وازاحساسات آنها برای رسیدن به اهداف خبیثانه خودبرسند .
عده ای هم ناخواسته وبا توجه به سئوالی که حس انسان دوستانه آنهاراتحریک می کنداین مسیرراپیش می برندواین همان چیزی است که همان طراحان این سئوال می خواهند .
لذا در پاسخ باید گفت :
نذرکردن از نظرعقلی دارای فواید بسیاری است و این شبهه که برخی افراد با شروع ماه محرم و رونق بازار پخش نذری در جامعه، مطرح می کنند که :
- هزینه نذری باید صرف فقرا شود .
- نذری دادن کاری بیهوده ای است .
- نذری دادن حتی اسراف است .
- وازاین قبیل شبهه افکنی بین مردم ...
- ابتدا باید به معنای نذر اشاره کرد؛
نذر عبارت است از آن که انسان خود را متعهد کند به پرداخت چیزی معین در صورتی که هدف و خواسته او برآورده شود . والبته اینگونه اهداف برای رضای خداوند و درمسیرتعالی اخلاقی وانسان دوستانه صورت می گیرد .
درکتابهای آسمانی وبه ویژه قرآن، فراوان به بحث نذر اشاره شده است، مانند :
- نذر مادر حضرت مریم (س) که نذر کرده بود فرزند او (ع) خادم خانه خدا شود
- نذر روزه های سکوتی که مسیحیان می گیرند .
- و ...
همه ما خوب می دانیم که نزداکثر مردم دنیا، بخاطر برآورده شدن خواسته های انسانی شان بذل وبخشش هایی به مؤسسات خیریه صورت می گیرد، واین عمل نیزخودیک نذربوده ودرجای مشخص شده ای به آن عمل شده است .
همچنین، وقتی خداوند متعال در سوره انسان درباره عبادالرحمن صحبت می کند، یکی از ویژگی های آن ها را اینگونه توصیف می کند .«یوفون باالنذر» یعنی کسانی که نذر می کنند و به نذر خود وفا میکنند .
ضمن اینکه، روایات اهل سنت نیز بر این مساله صحه می گذارد از جمله در سنن ابی داوود، حدیث ۳۳۱۳، باب وفای به نذر، بیان شده که :
شخصی به نزد پیامبر (ص) آمد و سوال کرد که نذر کرده قربانی بدهد و...
حضرت محمد(ص) فرمودند: پس به نذرت وفا بنما.
لذا هم در قرآن و هم روایات شیعه و سنی بحث نذر بیان شده و شک و شبهه ای در الهی بودن نذر وجود ندارد .
با این حال برخی دانسته و از روی غرض ورزی برای مقاصدوامیال شخصی اقدام به تحریف وشبهه افکنی با استفاده ازاحساس نوع دوستی مردم می کنند .
فواید عقلی نذر :
به طور مثال نذر کردن دلبستگی انسان را به دنیا کم می کند، همچنین، موجب تقویت ایمان می شود و در نتیجه کمک به فقیران را هم به دنبال دارد؛
مثلاً فردی برای رسیدن به هدفی که نه به جامعه ضررمی رساند ونه به خودش، غذایی برای امام حسین (ع) نذر می کند، و پس ازگرفتن حاجت خود غذای نذری خود را بین مردم پخش می کند، این عمل او :
- باعث ترویج فرهنگ عاشورا و ادامه پیدا کردن راه حسین (ع) که راه آزادگی وانسان دوستی است می شود .
- عده ای هم برای گرفتن حاجتهای خود مثل (شفای مریض ویافرزنددارشدن، و ...) ازاین غذا استفاده می کنند
- فقرا ومستضعفان جامعه هم از این سفره بابرکت بهره مندمی شوند .
- ترویج این عمل صالح و مشارکت اقشارجامعه باعث ایجادحس انسان دوستی درآنهامی شود .
- و و و
با این کارخیر، فرهنگ حسینی در جامعه ما رشد پیدا می کند، روحیه بخشش به فقرا و ظلم ستیزی در جامعه افزایش یافته ودرنتیجه، این مساله موجب ستاندن حق مظلومان ازظالمان وبرقراری عدالت اجتماعی ونابودی فقردرجامعه
می شود، در واقع می توان گفت نذر کردن، کمک به فقیران است اما به چندشیوه :
- شیوه مستقیم که بالاخره در این مراسم فقیران جامعه هم بهره مند می شوند .
- غیرمستقیم، که با ترویج فرهنگ بخشش وظلم ستیزی وستاندن حق مظلومان جامعه از ظالمان باعث کمک به نیازمندان می شود .
- خودِ نذر تقسیم اموال است و نتیجه ی آن از بین رفتن فاصله طبقاتی در جامعه می باشد .
پس درنظرداشته باشیم، یکی از روش هایی که مردم می توانند اموال خود را با هم تقسیم کنند نذراست که باعث می شود مردم، (فقیران جامعه را هم در ثروت خود شریک کنند ) .
نکته بعدی اینکه :
ما درجامعه علاوه برفقرمادی، فقرفرهنگی نیزهم داریم، که متاسفانه گروهی از مردم توجه به فقر مادی داشته و لی از فقر فرهنگی غافل می شوند، در حقیقت نذر کردن باعث از بین رفتن فقر فرهنگی هم می شود، به این ترتیب که وقتی گروهی نذر می کنند برای مراسم امام حسین (ع) نذری بدهند و در این راستا مراسمی برپا می کنند، افرادی که در این جلسات و روضه ها و سخنرانی ها شرکت می کنند، از معارف الهی بهره مند می شوند و فقر فرهنگی آن ها از بین می رود و طبیعی است که همین مسأله یعنی ازبین رفتن فقرفرهنگی درافراد، ایجاد تعهد، ودرنتیجه ایجادفضای مثبت درجامعه .
حال سئوال ماازآنهایی که به نذر کردن ما ایراد می گیرند وادعا دارندبجای نذربه فقراکمک کنیم این است :
- شما که نذر نمی کنید، چه می کنید؟
- آیا واقعاً به فقرا کمک می کنید یا تنها به دنبال بهانه گیری هستید؟
آنهایی که سنگ فقرارابه سینه می زنند، برای خریدلوازم خانه وزندگی شخصی خودچقدرهزینه میکنند؟
- این در حالی است که بیشترین نذر را طبقه متوسط جامعه انجام می دهند، نه طبقه مرفه!
متأسفانه اینگونه آدمها نه تنها نسبت به اینگونه اخلاق های انسان دوستانه علم ندارند بلکه با نظرات غیرمنطقی و بدون پشتوانه و سند، هم وجهه ی خود را زیر سوال برده و هم در طولانی مدت سبب فاصله جامعه و مردم از خود می شوند .
این مسئله وقتی قوت وحساسیت بیشتری می یابدکه دامنه نظرات شاذوفاقدمنطق برخی ازاینگونه افراد، خط قرمز باورها و آموزه های دینی راردمی کندومی کوشند، یا با تکیه برشهرت های چندروزه ویااستفاده ازافرادبی اطلاع، اعتقاداتی با قدمت 1440 سال را دستخوش تغییر و تحریف کنند .
اگرچه ذاتاً داشتن شفقت و محبت نسبت به محرومان بویژه کودکان فقیر و محروم امری پسندیده و مورد تحسین آموزه های دینی ما است، اما بهتر آن است که این قِسم احساسات با سبک زندگی فردی ما و از خودمان آغاز شود، بویژه وقتی که سفرهای لاکچری و رویایی به کشورهای اروپایی داریم ولذت وتفریحات شخصی برامیال نوع دوستانه مان می چربد .
نه وقتی صحبت از عزاداری امام حسین(ع) است که اساساً قیام شان بر مدار عدالت شکل گرفته و خوان کَرَم و عنایت ایشان ابتدا به روی فقرا و نیازمندان گشوده می شود و اساساً، اکثراً همین فقرا و نیازمندان اند که عَلَم عزاداری های حسینی را بالا نگاه داشته و در عزاداری های حضرت ارباب(ع) از جان و مال و اشک و حُزن چیزی کم نمی گذارند این نه فقط در ایران بلکه در همه دنیا وبااینکه در شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام بیشتردیده می شود؛ دراخلاق پسندیده انسانهای آزاداندیش هم ملموس است .
چنانکه هم می بینیم در ایام پیاده روی اربعین، این قشر مظلوم و فقیر عراق هستند که تمام اندوخته یک سال خود را برای پذیرایی از زائران حسینی هزینه می کنند و از این بابت چقدرهم خرسندوخوشحال هستند .
در پاسخ به چنین نظرات خام و ساده اندیشانه ای باید گفت فارغ از اینکه عزاداری های محرم و شور حسینی با سبک زندگی اسلامی ایرانی ما آمیخته شده و هیچ چیز نمی تواند از فروغ این عشق و شور در ما کم کند،
شور مردم به ویژه اقشار محروم و کم درآمد برای برگزاری هر چه باشکوه تر مجالس سیدوسالار شهیدان(ع) و نیز خوان نعمتی که در ذیل خیمه حسینی در ایام محرم گسترده می شود، ثابت می کند که عزای امام حسین(ع) خود عامل توجه به فقرا و تلطیف فضای فکری اجتماعی مردم در توجه به رفع نیاز نیازمندان است و چه بسیار گره هایی که در مجالس ارباب(ع) گشوده و رفع شده اند .
